آروغ زدن یا باد گلو (Belching ،Burping ،Passing gas یا Flatus) یک اتفاق طبیعی و رایج در حیوانات و انسان‌ها است. اگرچه این مسئله ممکن است گاهی به دلیل افزایش بیش از حد، همراه با نفخ بودن، درد یا تورم شکم باعث ناراحتی شود یا حتی در فعالیت‌های روزمره اختلال ایجاد کند، اما معمولاً نشانه یک مشکل جدی نیست. در بسیاری از موارد، با انجام تغییرات ساده در سبک زندگی، می‌توان این علائم را کاهش داد.
در صورتی که آروغ زدن یا باد گلو به حدی باشد که فعالیت‌های روزمره شما را مختل کند، ممکن است نشان‌دهنده یک مشکل باشد. برای کاهش عارق (آروغ نوزاد، آروغ بعد از غذا و…) روش‌هایی وجود دارد که باعث کاهش یا جلوگیری از دردهای ناشی از نفخ می‌شود و به درمان عارق کمک می‌کند.
در برخی مواقع برای حل مشکل باد گلو، ممکن است لازم باشد که به یک پزشک مراجعه شود و برخی آزمایشات انجام گردد. برای انجام آزمایشات لازم می‌توان بهترین آزمایشگاه ورامین و حومه آن (پاکدشت، قرچک، پیشوا و جوادآباد) را انتخاب کرد تا از جواب آزمایشات خود مطمئن شد.
دلیل عارق یا آروغ‌زدن چیست؟
آروغ زدن، فرآیند طبیعی دفع هوا از معده از طریق دهان است که معمولاً به دلیل بلعیدن هوای زیاد رخ می‌دهد (eructation). این حالت می‌تواند به دلیل خوردن یا نوشیدن سریع، مصرف نوشیدنی‌های گازدار یا صحبت کردن در حین غذا خوردن ایجاد شود. اضطراب و استرس نیز می‌توانند به افزایش بلع هوا و در نتیجه آروغ زدن منجر شوند. علاوه بر این، مصرف برخی غذاها مانند حبوبات یا غذاهای چرب و همچنین شرایطی مثل رفلاکس معده می‌توانند باعث افزایش دفعات آروغ زدن شوند. این فرآیند به کاهش فشار و احساس ناراحتی در معده کمک می‌کند.
در ادامه، برخی از دلایل آروغ زدن توضیح داده می‌شود.
-
اضطراب
استرس و اضطراب می‌توانند تأثیرات عمیقی بر روی بدن داشته باشند و واکنش‌های مختلفی را در دستگاه‌های گوناگون ایجاد کنند. یکی از این تأثیرات، افزایش فعالیت دستگاه عصبی است که می‌تواند باعث تحریکات غیرطبیعی در دستگاه گوارش شود. در نتیجه، این واکنش‌ها ممکن است به بروز عارضه‌هایی مانند عارق زدن منجر شوند.
علاوه بر این، در شرایط استرس‌زا، فرد ممکن است به طور ناخودآگاه هوای زیادی را بلعیده و این امر می‌تواند به تجمع گاز در معده و در نهایت به آروغ زدن منجر شود. همچنین، استرس می‌تواند باعث تغییرات در الگوهای غذایی شود، مانند خوردن سریع یا انتخاب غذاهای سنگین و چرب، که این موارد نیز می‌توانند به افزایش دفعات آروغ زدن کمک کنند.
-
هواخواری یا بلع هوا (Aerophagia)
این اصطلاح به بلعیدن هوا، چه به صورت ارادی و چه غیرارادی، اشاره دارد که می‌تواند به دلایل متعددی رخ دهد. عواملی نظیر خوردن یا نوشیدن سریع، صحبت کردن در حین غذا خوردن، جویدن آدامس، مکیدن آب‌نبات‌های سفت، استفاده از نی، سیگار کشیدن و همچنین داشتن دندان‌های مصنوعی نامناسب می‌توانند باعث بلع هوا شوند. علاوه بر این، وضعیت‌های روانی مانند اضطراب و هیپرونتیلاسیون (تنفس سریع و عمیق) نیز می‌توانند به بلعیدن هوا منجر گردند. حتی تنفس از راه بینی در برخی شرایط می‌تواند به این پدیده دامن بزند. در نتیجه، آگاهی از این عوامل می‌تواند به پیشگیری از عوارض ناشی از بلع هوا کمک کند.
-
مصرف بعضی از موادغذایی
افراد زیادی آروغ بعد از غذا را تجربه می‌کنند. برخی موادغذایی و نوشیدنی‌ها نیز می‌توانند باعث افزایش آروغ شوند. نوشیدنی‌های گازدار، الکل، موادغذایی حاوی نشاسته، شکر یا فیبر، برخی حبوبات، صیفی‌جات، میوه‌ها و خشکبار مانند لوبیا، عدس، کلم بروکلی، نخود، پیاز، کلم، گل‌کلم، موز، کشمش و نان‌های کامل، از جمله موادغذاهایی هستند که به ایجاد باد گلو و عارق کمک می‌کنند.
-
تأثیر برخی داروها
برخی داروها می‌توانند موجب عارق شوند یا شرایطی درست کنند که منجر به آروغ زدن فرد گردد. این داروها شامل داروی دیابت نوع ۲ به نام آکاربوز، ملین‌ها (همانند لاکتولوز و سوربیتول) و مسکن‌هایی مثل ناپروکسن، ایبوپروفن و آسپیرین هستند.
همچنین، استفاده بیش از حد از مسکن‌ها می‌تواند باعث گاستریت (التهاب معده) شود که با آروغ زدن همراه است.
-
داشتن بعضی مشکلات و بیماری‌ها
برخی مشکلات و بیماری‌ها می‌توانند باعث آروغ زدن شوند، از جمله:
- بیماری ریفلاکس معده (GERD): این وضعیت موجب بازگشت اسید معده به مری می‌شود و ممکن است باعث آروغ زدن شود.
- گاستروپارزی: ضعف عضلات معده می‌تواند باعث تاخیر در تخلیه غذا و تجمع گاز شود.
- زخم‌های گوارشی: زخم‌های موجود در مری، معده و روده کوچک می‌توانند به افزایش گاز و آروغ زدن منجر شوند.
- ناتوانی در هضم قندها: مشکلاتی مانند عدم تحمل لاکتوز، فروکتوز یا سوربیتول می‌توانند موجب نفخ و آروغ زدن شوند.
- عفونت هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori): این باکتری می‌تواند به زخم‌های معده و افزایش گاز معده منجر گردد.
در موارد نادر، شرایط زیر نیز ممکن است به آروغ زدن منجر شوند:
- بیماری سلیاک: حساسیت به گلوتن که می‌تواند بر دستگاه گوارش تأثیر بگذارد.
- سندروم دامپینگ: شرایطی که در آن غذا به سرعت از معده به روده کوچک می‌رود.
- نارسایی پانکراس: اختلالی که در تولید آنزیم‌های گوارشی تأثیر می‌گذارد.
در کل، آروغ زدن به عنوان یک علامت جدی شناخته نمی‌شود، اما در صورتی که آروغ زدن شما مکرر یا بیش از حد باشد، یا با ورم طولانی‌مدت معده همراه باشد (به نحوی که آروغ زدن آن را تسکین ندهد) و یا اگر به همراه درد شکم شدید باشد، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
نکته: آروغ زدن در نوزادان و کودکان به دلیل بلع هوای زیاد هنگام تغذیه اتفاق می‌افتد و به همین دلیل، برای خارج کردن هوای اضافی، بعد از تغذیه به نوزادان آروغ داده می‌شود.
درمان عارق و راهکارهای ساده برای کنترل آن
در مورد درمان عارق باید گفت که معمولاً آروغ زدن امر طبیعی می‌باشد و نیازی به درمان ندارد. ولی اگر آروغ زدن شما بیش از حد است، نیاز به انجام آزمایش (برای انتخاب آزمایشگاه، اگر در ورامین، پاکدشت، قرچک، پیشوا و جوادآباد هستید، می‌توانید بهترین آزمایشگاه در ورامین (پارس لب) را انتخاب کنید) و مراجعه به پزشک است تا علت اصلی بررسی شود. در ادامه درمان‌های خانگی و پزشکی برای آروغ زدن ارائه می‌گردد.
-
درمان خانگی آروغ زدن
اگر به طور مکرر آروغ می‌زنید یا معده‌تان ورم کرده و نمی‌توانید گاز را خارج کنید، دراز کشیدن به پهلو یا قرار گرفتن در حالت سجده یا «زانو به سینه» (knees to chest) معمولاً کمک می‌کند تا گاز از بدن خارج شود.
در کنار این موارد مصرف زنجبیل، دانه کرفس, دانه‌های رازیانه و دانه بادنیان، نوشیدن چای بابونه و… می‌توانند در کاهش عارق مفید باشند. اگر زیاد آروغ می‌زنید، باید از موارد زیر پرهیز کنید:
- خوردن و نوشیدن سریع
- نوشیدن نوشیدنی‌های گازدار
- جویدن آدامس
این موارد ممکن است مشکل آروغ زدن شما را تشدید کنند.
-
درمان پزشکی آروغ زدن
اگر آروغ زدن شما بیش از حد شده باشد، نیاز به مراجعه به پزشک است. پزشک اطلاعاتی در مورد علائم شما، مانند زمان شروع آروغ زدن، تعداد دفعات آن و اینکه آیا آروغ بعد از مصرف غذا یا نوشیدنی خاصی یا با عصبانیت رخ می‌دهد یا نه، جمع‌آوری می‌کند.
ممکن است که پزشک از شما بخواهد یک دفترچه غذایی برای چند روز داشته باشید تا الگوهای غذایی‌تان مشخص شود.
همچنین، حتماً هر علامت دیگری که دارید، حتی اگر به نظرتان بی‌ربط باشد، را به پزشک اطلاع دهید؛ زیرا این اطلاعات به پزشک کمک می‌کند تا تصویر کاملی از مشکل شما به دست آورد و راه‌حل مناسب را پیدا کند.
این امکان وجود دارد که پزشک شما داروهایی مثل بیسموت ساب‌سالیسیلات (در صورتیکه آروغ شما بوی سولفور می‌دهد)، داروهای ضدگاز (مانند سایمتیکون) و داروهای آنتی اسید را برای کاهش و درمان آروغ کردن شما تجویز نماید.
در ادامه، برخی از آزمایشاتی که ممکن است برای تشخیص و درمان عارق توسط پزشک تجویز شود، بیان می‌گردد.
آزمایش‌های پزشکی جهت تشخیص و درمان عارق
پزشک ممکن است برای تشخصی و درمان آروغ زدن شما آزمایش‌هایی مثل عکس‌برداری شکم، اسکن تخلیه معده، MRI، سی‌تی‌اسکن، سونوگرافی، آزمایش‌های مرتبط با هضم و آزمایش‌های هیدروژن و متان را انجام دهد. این آزمایشات به پزشک کمک می‌کنند تا وضعیت سیستم گوارشی شما را بررسی و تشخیص دقیق‌تری ارائه دهد و این امر به درمان عارق شما کمک می‌کند.
آنچه از مقاله «آروغ زدن | دلیل و درمان» آموختیم
آروغ زدن یک پدیده طبیعی و رایج است، اما اگر بیش از حد ادامه داشته باشد و افزایش یابد، می‌تواند باعث ناراحتی، نفخ، درد یا تورم شکم شود و حتی در فعالیت‌های روزمره فرد اختلال ایجاد کند.
از جمله دلایل عارق می‌توان به هواخواری، استرس و اضطراب، مصرف برخی داروها، خوراکی‌ها و موادغذایی اشاره کرد. همچنین، برخی بیماری‌ها نیز می‌توانند باعث آروغ زدن شوند. آروغ نوزاد و کودک نیز به دلیل بلع هوای زیاد هنگام تغذیه صورت می‌گیرد که می‌توان با آروغ دادن آنها، هوای اضافی را خارج کرد.
درمان عارق امکان‌پذیر می‌باشد. راهکار کاهش و درمان خانگی عارق شامل مصرف برخی گیاهان دارویی (همچون زنجبیل، دانه کرفس و…) دراز کشیدن به پهلو یا قرار گرفتن در حالت زانو به سینه، پرهیز از خوردن سریع، نوشیدن نوشیدنی‌های گازدار، جویدن آدامس و موارد دیگر (نظیر ترک سیگار) می‌شود. آروغ بعد از غذا را می‌توان از طریق آرام غذا خوردن، اجتناب از نوشیدنی‌های گازدار، و پرهیز از صحبت کردن هنگام غذا خوردن کاهش داد.
در خصوص درمان پزشکی عارق نیز باید گفت که امکان تجویز دارو برای کاهش و درمان باد گلو وجود دارد و می‌توان با استفاده از آزمایشاتی (مانند MRI، سی‌تی‌اسکن، سونوگرافی و…) علت این معضل را تشخیص داد و درمان کرد.
انتخاب بهترین آزمایشگاه حوزه ورامین، پاکدشت، قرچک، پیشوا و جوادآباد، جهت انجام آزمایشات مختلف، سبب اطلاع درست از علت بیماری (در صورت بیمار بودنتان) و انجام اقدامات درمانی مناسب می‌گردد.
منابع:
