در دوران بارداری، سلامت مادر و جنین از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. عفونت‌های تنفسی مانند آنفولانزا و کرونا (COVID-19) می‌توانند تأثیرات جدی بر سلامت هر دو داشته باشند. این بیماری‌ها نه تنها می‌توانند به مادر آسیب برسانند، بلکه ممکن است بر رشد و توسعه جنین نیز تأثیر بگذارند.
در این مقاله به بررسی آنفولانزا و کرونا در دوران بارداری، علائم، تأثیرات، و روش‌های تشخیص آنها می‌پردازیم تا بتوان اقدامات پیشگیرانه و درمانی مناسبی را در این شرایط اتخاذ کرد.
آنفولانزا در دوران بارداری
آنفولانزا (Influenza) یک عفونت شایع تنفسی است که معمولاً در فصل زمستان رخ می‌دهد و به راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود. وقتی کسی که آنفولانزا دارد و سرفه، عطسه یا صحبت می‌کند، ویروس از طریق هوا انتشار می‌یابد و روی سطوح پخش می‌شود. به این ترتیب، امکان آلوده شدن سایر افراد فراهم می‌گردد.
آنفولانزا در دوران بارداری می‌تواند نسبت به زمانی که فرد باردار نیست شدیدتر باشد. همچنین، احتمال بستری شدن افراد باردار مبتلاء به آنفولانزا بیشتر است.
ویروس آنفولانزا از طریق استنشاق ذرات معلق در هوا یا تماس با اشیایی که آلوده به ویروس هستند، باعث بیمار شدن فرد می‌شود. آنفولانزا از یک روز قبل از شروع علائم تا پنج تا هفت روز پس از احساس بیماری مسری است و می‌تواند به دیگران منتقل گردد.
شایع‌ترین علائم آنفولانزا در بارداری عبارت است از:
- لرز
- سرفه خشک
- سردرد
- کاهش اشتها
- گرفتگی بینی
- درد عضلات
- آبریزش بینی
- گلودرد
- تب متوسط تا بالا (این تب به صورت ناگهان شروع می‌شود)
- خستگی
تأثیر ویروس آنفولانزا در زمان بارداری
آنفولانزا در دوران بارداری می‌تواند تأثیرات جدی بر مادر و جنین داشته باشد.
تأثیرات آنفولانزا بر خانم باردار عبارت است از:
- عوارض تنفسی: افزایش خطر ابتلاء به برونشیت و ذات‌الریه
- عفونت‌های گوش و خون: احتمال عفونت‌های گوش یا خون و منجر به شوک عفونی
- عوارض جدی‌تر: احتمال بروز مننژیت (التهاب پرده‌های مغز) یا انسفالیت (التهاب مغز)
- تضعیف سیستم ایمنی: کاهش مقاومت بدن در برابر عفونت‌ها
تأثیرات آنفولانزا بر جنین شامل موارد زیر است:
- نقص‌های مادرزادی: افزایش خطر نقص‌های لوله عصبی به ویژه در صورت بروز تب بالا در مادر
- زایمان زودرس و وزن کم نوزاد: افزایش احتمال زایمان زودرس و تولد نوزادی با وزن کم
- سقط جنین و مرده‌زایی: احتمال سقط جنین یا مرده‌زایی در موارد شدید
در صورت ابتلاء نوزاد به آنفولانزا و عدم درمان آن، آنفولانزا می‌تواند برای نوزادان تازه متولد شده خطرناک و مشکل آفرین باشد.
در کل، آنفولانزا در دوران بارداری تهدیدی جدی برای سلامت مادر و جنین است و پیشگیری از آن، مانند تزریق واکسن و مراقبت‌های پزشکی زودهنگام، می‌تواند نقش مهمی در کاهش این خطرات داشته باشد.
کرونا در دوران بارداری
کرونا (COVID-19) یک بیماری عفونی است که توسط ویروس SARS-CoV-2 ایجاد می‌شود. بیشتر افرادی که به کرونا مبتلاء می‌گردند، دچار علائم خفیف تا متوسط تنفسی می‌شوند و بدون نیاز به درمان خاص بهبود پیدا می‌کنند. اما برخی افراد ممکن است به شدت بیمار شوند و نیاز به مراقبت‌های پزشکی داشته باشند.
افراد مسن و کسانی که دارای بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت، بیماری‌های مزمن تنفسی یا سرطان هستند، بیشتر در معرض خطر عوارض و مشکلات شدید ناشی از ویروس کرونا قرار دارند.
علائم COVID-19 در زنان باردار و غیرباردار مشابه می‌باشد. بیشتر این علائم در ابتدا خفیف و شبیه به آنفولانزا هستند، اما ممکن است در ادامه علائم شدیدتری در فرد بروز یابد.
موارد زیر از علائم خفیف COVID-19 در دوران بارداری هستند:
- تب
- لرز
- سرفه و گرفتگی بینی
- سردرد و درد بدن
- خستگی
- از دست دادن حس چشایی یا بویایی
از جمله علائم شدید COVID-19 در دوران می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- تنگی نفس
- درد یا فشار در قفسه سینه
- سردرگمی
- ناتوانی در بیدار شدن یا هوشیار ماندن
نکته مهم: در صورت داشتن علائم شدید کرونا، باید فوراً به یک پزشک مراجعه نمایید.
تأثیر کرونا در زمان حاملگی بر مادر و جنین
در دوران بارداری، به دلیل تغییراتی که در سیستم ایمنی، قلب و ریه‌های مادر رخ می‌دهد، خطر ابتلاء به مشکلات و عوارض ناشی از کرونا بیشتر می‌شود. همچنین، از آنجایی که سیستم ایمنی مادر به طور همزمان هم از مادر و هم از جنین محافظت می‌کند، لذا این امر می‌تواند باعث ضعیف‌تر شدن بخش‌هایی از سیستم ایمنی شود و مادر را در معرض خطر بیشتر قرار دهد. در کنار این مورد، تغییرات در سیستم تنفسی (مانند جابجایی دیافراگم) هم می‌تواند منجر به تنگی نفس شود.
در اغلب مواقع، مادران باردار علائم خفیفی از ویروس کرونا را تجربه می‌کنند. با این حال، اگر شدت این بیماری به حالت متوسط یا بالاتر برسد، احتمال بروز خطرات زیر برای مادر و جنین افزایش می‌یابد:
- اختلالات لخته خون
- محدودیت رشد جنین (عدم رشد طبیعی جنین)
- دیابت بارداری
- خونریزی شدید پس از زایمان
- وزن کم هنگام تولد
- پره‌اکلامپسی (فشار خون بالا در بارداری)
- زایمان زودرس
- مرده‌زایی
ریسک بروز عوارض شدید بیشتر در سه ماهه سوم بارداری (شروع از هفته ۲۹) مشاهده می‌شود که احتمالاً به دلیل افزایش فشار بر ریه‌ها در این مرحله از بارداری است. اما در کل، بروز عوارض شدید در دوران بارداری به دلیل کووید-۱۹ نسبتاً پایین می‌باشد.
انتقال کووید-۱۹ از مادر به جنین امکان‌پذیر است؟
مطالعات اخیر نشان داده‌اند که پروتئین‌های کوچک ویروس کرونا می‌توانند از طریق جفت به جنین منتقل شوند. لذا امکان انتقال کرونا از مادر به جنین (انتقال عمودی) وجود دارد، اگرچه میزان این انتقال هنوز به طور کامل مشخص نیست.
تشخیص ویروس آنفولانزا و کرونا در بارداری
جهت تشخیص آنفولانزا می‌توان تست سریع تشخیص آنفولانزا (RIDT) و آزمایش سریع مولکولی را انجام داد. برای انجام این آزمایش‌ها، عمل نمونه‌گیری با استفاده از یک سواب پنبه‌ای بلند از داخل بینی یا انتهای گلو صورت می‌گیرد. لازم به ذکر است که این فرآیند سریع و بدون درد می‌باشد.
در خصوص شناسایی کرونا در دوران حاملگی نیز باید گفت، نحوه تشخیص COVID-19 در خانم‌های باردار و غیرباردار به یک شکل است. پزشک شما می‌تواند بر اساس علائم و احتمال مواجهه با ویروس، بیماری را تشخیص دهد. اما تنها راه قطعی تشخیص، انجام تست آزمایشگاهی است که در آن تست، نمونه‌گیری به کمک یک سواب از مایع بینی انجام می‌شود.
نکته: انجام این آزمایشات در بهترین آزمایشگاه ورامین و حومه آن (پاکدشت، قرچک، پیشوا و جوادآباد) به کسب نتایج دقیق و اطلاع درست از وضعیت خود کمک می‌نماید.
برای درخواست هرگونه مشاوره ژنتیکی تلفنی و نمونه‌گیری در آزمایشگاه جهت انجام آزمایش تشخیص آنفولانزا و کرونا در بارداری، با تلفن 1650 آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک پزشکی پارس لب تماس بگیرید.
آنچه از مقاله «تأثیر ویروس آنفولانزا و کرونا در بارداری بر مادر و جنین» آموختیم
عفونت‌های تنفسی مانند آنفولانزا و کرونا می‌توانند در دوران بارداری تأثیرات جدی بر سلامت مادر و جنین داشته باشند. از آنجایی که سیستم ایمنی و سیستم تنفسی مادر در این دوران تغییراتی می‌کنند، خطر ابتلاء به عوارض و مشکلات ناشی از این ویروس‌ها افزایش می‌یابد. بنابراین، پیشگیری از ابتلاء به این بیماری‌ها از طریق واکسیناسیون، رعایت بهداشت فردی و دسترسی به مراقبت‌های پزشکی مناسب بسیار حائز اهمیت است.
همچنین، در صورت بروز علائم شدید، مراجعه فوری به پزشک و انجام آزمایشات لازم در یک آزمایشگاه معتبر (همانند بهترین آزمایشگاه ورامین و مناطق اطراف آن از جمله پاکدشت، قرچک، پیشوا و جوادآباد) می‌تواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کند و سلامت مادر و جنین را تضمین نماید.
- منابع:
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/covid-while-pregnant
