بارداری دوره‌ای حساس از زندگی زنان است که در آن، هرگونه عفونت یا بیماری می‌تواند نگرانی‌های جدی به همراه داشته باشد. ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) یکی از شایع‌ترین عفونت‌های مقاربتی است که بسیاری از افراد بدون آگاهی از ابتلاء به آن، ویروس را با خود حمل می‌کنند.
در دوران بارداری، توجه به تشخیص، مدیریت علائم و آگاهی از خطرات احتمالی HPV برای مادر و جنین از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این مقاله تلاش دارد تا با ارائه اطلاعات جامع درباره علائم، خطرات، روش‌های تشخیص و درمان اچ‌پی‌وی در بارداری، به کاهش نگرانی‌های مرتبط با این ویروس کمک کند.
HPV یا ویروس پاپیلومای انسانی، یک عفونت مقاربتی شایع می‌باشد که از طریق تماس پوستی یا جنسی منتقل می‌شود. این ویروس می‌تواند باعث رشد غیرطبیعی سلول‌ها در پوست یا غشاهای مخاطی بدن گردد که در برخی موارد به صورت زگیل نمایان می‌شود. این زگیل‌ها بسته به نوع ویروس ممکن است در نواحی مختلف بدن، از جمله دست‌ها، پاها یا ناحیه تناسلی و مقعد، ظاهر شوند. برخی از انواع ویروس اچ‌پی‌وی، ممکن است تغییرات سلولی در بدن ایجاد کنند که در صورت عدم درمان، می‌توانند در طول زمان منجر به بروز بیماری‌هایی مانند سرطان (از جمله سرطان دهانه رحم) شوند.
ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) معمولاً علائمی ندارد و اغلب افراد متوجه ابتلاء خود به این ویروس نمی‌شوند. زگیل‌ها شایع‌ترین علامت اچ‌پی‌وی محسوب می‌شوند. زگیل‌ها به شکل برآمدگی‌های گوشتی روی پوست ظاهر می‌گردند و ممکن است تکی یا خوشه‌ای شبیه گل‌کلم باشند. محل رشد زگیل‌ها بسته به نوع ویروس متفاوت است. این برآمدگی‌ها معمولاً بدون درد هستند اما گاهی ممکن است خارش یا سوزش داشته باشند.
علاوه بر این، داشتن برخی انواع ویروس اچ‌پی‌وی می‌تواند خطر ابتلاء به سرطان دهانه رحم را افزایش دهد. این نوع سرطان اغلب تا زمانی که گسترش پیدا نکند علائمی از خود نشان نمی‌دهد. زمانی که سرطان گسترش می‌یابد، ممکن است علائم زیر در فرد بروز کنند:
- خونریزی غیرطبیعی از واژن یا خونریزی که ربطی به دوره قاعدگی ندارد.
- ترشحات واژن که ممکن است حاوی خون باشد.
- درد در هنگام داشتن رابطه جنسی.
تشخیص به موقع و پیگیری منظم برای افرادی که در معرض خطر ابتلاء به HPV هستند یا به این ویروس آلوده شده‌اند، از اهمیت بالایی برخوردار است. انجام آزمایش hpv و آزمایش پاپ اسمیر در بهترین آزمایشگاه ورامین و مناطق اطراف آن (پاکدشت، قرچک، پیشوا و جوادآباد) می‌تواند در شناسایی زودهنگام عفونت، پیشگیری از پیشرفت بیماری و کاهش خطر بروز مشکلات جدی مانند سرطان دهانه رحم کمک کند.
HPV در دوران بارداری چه مشکلاتی را ایجاد می‌کند؟
تا به امروز به طور دقیق مشخص نیست که آیا ویروس اچ‌پی‌وی در دوران بارداری عوارض یا مشکلاتی را ایجاد می‌کند یا نه. با این وجود، برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که این ویروس می‌تواند عامل بروز موارد زیر باشد:
- تولد نوزاد با وزن کمتر از حد استاندارد
- پارگی زودهنگام کیسه آب
- زایمان زودرس
- سقط جنین
- مرده‌زایی
آیا ویروس HPV می‌تواند در دوران بارداری و یا زایمان به جنین یا نوزاد منتقل شود؟
انتقال ویروس HPV از مادر به جنین یا نوزاد در دوران بارداری یا هنگام زایمان به طور بالقوه امکان‌پذیر می‌باشد، اما خوشبختانه احتمال آن بسیار پایین است. در صورت انتقال نیز سیستم ایمنی بدن نوزاد، در اغلب موارد قادر است ویروس را به صورت خودبه‌خودی و بدون ایجاد عوارض طولانی‌مدت دفع کند.
در شرایط نادر، اگر مادر دارای زگیل‌های تناسلی فعال باشد، ممکن است نوزاد به زگیل‌هایی در ناحیه گلو یا مجاری تنفسی مبتلاء شود. این بیماری که به آن «پاپیلوماتوز تنفسی عودکننده» یا به طور مخفف «RRP» گفته می‌شود، نیازمند مراقبت و در بعضی موارد جراحی برای برداشتن ضایعات است. با این حال، اکثریت نوزادانی که از مادران مبتلاء به HPV متولد می‌شوند، هیچ نشانه یا عوارض خاصی مرتبط با این ویروس نشان نمی‌دهند.
آیا زایمان طبیعی برای مادران مبتلاء به HPV خطرناک است؟
در بیشتر موارد، حتی اگر مادر مبتلاء به گونه‌های پرخطرHPV (که با سرطان دهانه رحم مرتبط هستند) باشد، زایمان طبیعی برای مادر و نوزاد بدون خطر جدی خواهد بود. تصمیم در مورد نوع زایمان (طبیعی یا سزارین) معمولاً بر اساس عواملی مانند موقعیت و اندازه ضایعات، شرایط بالینی مادر و تشخیص پزشک صورت می‌گیرد. در کل، داشتن HPV به تنهایی علت کافی برای انجام سزارین محسوب نمی‌شود.
تشخیص HPV در دوران حاملگی
امکان تشخیص HPV با معاینات فیزیکی در صورت وجود ضایعات پوستی و زگیل‌های تناسلی وجود دارد. همچنین، انجام آزمایشات زیر نیز به تشخیص این ویروس کمک می‌کند:
- تست HPV: این آزمایش جهت شناسایی DNA ویروس HPV انجام می‌شود و می‌تواند نوع ویروس را (به ویژه انواعی که می‌توانند خطر سرطان دهانه رحم را افزایش دهند) مشخص کند. این تست معمولاً همراه با تست پاپ اسمیر یا به عنوان بخشی از غربالگری در زنان بالای 30 سال توصیه می‌شود.
- تست پاپ اسمیر: پاپ اسمیر (Pap Smear) یکی از اصلی‌ترین روش‌های غربالگری سرطان دهانه رحم و بررسی وجود تغییرات سلولی مرتبط با اچ‌پی‌وی است. در آزمایش پاپ اسمیر، با استفاده از یک سواب، نمونه‌ای کوچک از سلول‌های دهانه رحم برداشته می‌شود و برای بررسی دقیق به آزمایشگاه ارسال می‌گردد.
علاوه بر دو آزمایش بالا، آزمایش کولپوسکوپی و انجام بیوپسی نیز می‌توانند به تشخیص اچ‌پی‌وی کمک کنند. انجام این آزمایشات در بهترین آزمایشگاه ورامین و حومه آن (پاکدشت، قرچک، پیشوا و جوادآباد) سبب کسب نتایج دقیق و تشخیص درست می‌شود.
درمان اچ‌پی‌وی در دوران بارداری چگونه است؟
در اغلب موارد، زنان باردار مبتلا به اچ‌پی‌وی (HPV) به درمان تهاجمی یا ویژه نیاز ندارند و تمرکز اصلی روی مدیریت علائم (به خصوص در صورت بروز زگیل‌های تناسلی) است (عموماً سیستم ایمنی بدن طی چند ماه تا چند سال، ویروس را کنترل یا پاکسازی می‌کند). معمولاً اگر زگیل‌ها کوچک، بدون درد یا بدون خارش باشند، پزشک ممکن است درمان خاصی را تجویز نکند و صرفاً با پایش منظم وضعیت، از پیشرفت یا گسترش ضایعات جلوگیری می‌شود.
با این وجود، در صورتی که زگیل‌ها بزرگ، ناراحت‌کننده یا دردناک باشند و در کارهای روزمره اختلال ایجاد کنند، پزشک ممکن است یکی از روش‌های زیر را برای حذف آنها پیشنهاد کند:
- کرایوتراپی (Cryotherapy) یا فریزکردن زگیل با نیتروژن مایع
- لیزر درمانی جهت سوزاندن ضایعات زگیلی
- الکتروکوتر یا Electrocautery (سوزاندن ضایعه با جریان الکتریکی)
- جراحی یا برداشت با برش کوچک در صورت وجود ضایعات بزرگ یا مقاوم
نکته: هیچ درمانی برای از بین بردن کامل ویروس HPV وجود ندارد. همچنین، بسیاری از کرم‌ها یا محلول‌های موضعی که برای درمان زگیل‌های تناسلی استفاده می‌شوند، ممکن است در دوران بارداری توصیه نگردند یا نیازمند نظارت دقیق پزشک باشند.
تزریق واکسن گارداسیل در دوران بارداری توصیه می‌شود؟
با وجود اینکه تاکنون هیچ اثر منفی از تزریق واکسن HPV در دوران بارداری گزارش نشده است، اما تزریق واکسن گارداسیل در طول بارداری توصیه نمی‌شود. این واکسن به عنوان یک اقدام پیشگیرانه برای افراد 9 تا 26 ساله پیشنهاد می‌شود و بهترین زمان دریافت آن قبل از شروع فعالیت جنسی است تا بیشترین اثربخشی را داشته باشد.
با این حال، در صورتی که فرد باردار باشد، تزریق این واکسن باید به بعد از اتمام دوران بارداری موکول شود. انجام این واکسن پس از زایمان همچنان می‌تواند در پیشگیری از انواع خاصی از سرطان‌های مرتبط با HPV مؤثر باشد.
برای درخواست هرگونه مشاوره ژنتیکی تلفنی و نمونه‌گیری در آزمایشگاه جهت انجام آزمایش HPV در دوران بارداری، با تلفن 1650 آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک پزشکی پارس لب تماس بگیرید.
آنچه از مقاله «ویروس HPV در بارداری» آموختیم
ویروس HPV در دوران بارداری، هرچند ممکن است نگرانی‌هایی ایجاد کند، اما معمولاً تأثیر جدی بر سلامت مادر و جنین ندارد. این ویروس در بیشتر موارد علائمی ایجاد نمی‌کند و اغلب توسط سیستم ایمنی بدن کنترل یا پاکسازی می‌شود. با این حال، انجام آزمایش‌های تشخیصی نظیر پاپ اسمیر و آزمایش HPV می‌تواند به شناسایی زودهنگام عفونت و پیشگیری از عوارض احتمالی، مانند تغییرات پیش‌سرطانی دهانه رحم، کمک کند.
اگرچه احتمال انتقال ویروس به نوزاد بسیار پایین می‌باشد، در موارد نادر ممکن است منجر به مشکلاتی مانند پاپیلوماتوز تنفسی در نوزاد شود. درمان‌های تهاجمی معمولاً به دوران پس از زایمان موکول می‌شوند و در دوران بارداری بیشتر بر مدیریت علائم، مانند زگیل‌های تناسلی، تمرکز می‌شود. همچنین، تزریق واکسن گارداسیل در دوران بارداری توصیه نمی‌گردد و بهتر است این واکسن پیش از بارداری یا پس از زایمان انجام شود.
در نهایت، مشورت منظم با پزشک متخصص زنان و زایمان، انجام معاینات دوره‌ای و توجه به نکات پیشگیرانه، بهترین راه برای حفظ سلامت مادر و جنین در مواجهه با ویروس HPV است. با آگاهی و مراقبت مناسب، اغلب مادران باردار مبتلاء به HPV می‌توانند بارداری سالم و بی‌خطری داشته باشند.
- منابع:
