آزمایش تیروئید چیست؟ تفسیر نتیجه آزمایش TSH

آزمایش تیروئید نوعی آزمایش هورمونی بوده که برای بررسی عملکرد غده تیروئید که نقش حیاتی در تنظیم متابولیسم و کنترل انرژی بدن ایفاء می‌کند، تجویز می‌شود. غده تیروئید در ناحیه گردن قرار دارد و هورمون‌های T3 و T4 را تولید می‌کند که تأثیرات گسترده‌ای بر روی سیستم‌های مختلف بدن دارند.

انواع مختلف آزمایشات تیروئید، شامل آزمایش‌های خونی و تصویربرداری، به شناسایی بیماری‌ها و شرایط خاص این غده کمک می‌کنند. آزمایشات خونی، سطح هورمون‌ها و آنتی‌بادی‌ها را اندازه‌گیری کرده و می‌توانند اطلاعات دقیق‌تری درباره وضعیت تیروئید به پزشک ارائه دهند. به همین دلیل، درک نحوه تفسیر نتایج این آزمایشات برای هر فردی که به سلامت خود اهمیت می‌دهد، از اهمیت بالایی برخوردار است.

در این مقاله، درباره تست تیروئید و بیماری‌هایی که توسط این آزمایش مشخص می‌شوند، انواع آزمایش‌های تیروئید و تفسیر نتایج تست‌های تیروئید (مثل آزمایش TSH و…) صحبت خواهیم کرد. این اطلاعات می‌تواند به شما کمک کند تا در مسیر بهبود سلامت خود گام‌های موثرتری بردارید.

منظور از آزمایش تیروئید چیست؟

آزمایش‌ تیروئید جهت بررسی عملکرد درست غده تیروئید انجام می‌شود. تیروئید غده‌ای پروانه‌ای ‌شکل در گردن می‌باشد که درست بالای استخوان جناغ قرار دارد و هورمون‌هایی تولید می‌کند که بسیاری از سیستم‌های بدن را کنترل می‌کنند. غده تیروئید به عنوان یک مرکز فرماندهی برای استفاده از انرژی در بدن عمل می‌کند.

تست تیروئید چه بیماری‌هایی را تشخیص می‌دهد؟

تست تیروئید زمانی تجویز می‌گردد که فرد دچار علائمی مانند خستگی، بی‌حالی، بی‌قراری، تحریک‌پذیری یا تغییرات بی‌دلیل در وزن باشد. آزمایشات تیروئید می‌توانند به تشخیص بیماری‌های مختلف تیروئیدی مانند موارد زیر کمک کنند:

• کم‌کاری تیروئید
• پرکاری تیروئید
• التهاب تیروئید (تیروئیدیت)
• بیماری گریوز
• بیماری هاشیموتو

انواع آزمایش تیروئید

تست تیروئید انواع مختلفی دارد، اما همه انواع آزمایشات تیروئید زیرمجموعه دو دسته اصلی «آزمایش‌های خونی تیروئید» و «آزمایش‌های تصویربرداری تیروئید» هستند. در ادامه، در خصوص هر کدام از این دسته‌های اصلی توضیحاتی ارائه می‌گردد.

• آزمایشات خونی تیروئید

آزمایش‌های خونی تیروئید سطح هورمون‌ها و پروتئین‌هایی مثل آنتی‌بادی‌ها و تیروگلوبولین را اندازه‌گیری می‌کنند. تست‌های خونی تیروئید می‌توانند به تشخیص بیماری‌هایی مانند کم‌کاری (هیپوتیروئیدیسم) و پرکاری تیروئید (هیپرتیروئیدیسم) کمک کنند. انواع مختلفی از آزمایش‌های خونی تیروئید وجود دارند که از جمله آنها می‌توان به آزمایش TSH (هورمون محرک تیروئید)، آزمایش T3 و T4  (هورمون‌های اصلی تیروئید) و آزمایش آنتی‌بادی‌های تیروئید اشاره کرد.

• • آزمایش TSH (هورمون محرک تیروئید)

تست TSH میزان سطح هورمون محرک تیروئید (TSH یا Thyroid Stimulating Hormone) را اندازه‌گیری می‌کند و معمولاً به عنوان اولین آزمایش برای بررسی تیروئید تجویز می‌شود. هورمون TSH توسط هیپوفیز (بخشی از مغز) تولید می‌گردد و با تحریک غده تیروئید باعث تولید هورمون‌های T3 و T4 می‌شود.

• • آزمایش T3

تست T3 سطح هورمون تری‌یدوتیرونین یا همان T3 را در خون می‌سنجد. این هورمون یکی از دو هورمون اصلی تولیدشده توسط غده تیروئید می‌باشد. T3 به دو شکل وجود دارد:

• • • T3 متصل (Bound T3) که به پروتئین‌ها وصل است و نمی‌تواند وارد بافت‌ها شود.
    • T3 آزاد (Free T3) که به راحتی وارد بافت‌ها می‌شود و در آنجا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آزمایش T3 دو نوع است: تست T3 کل(Total T3)  و تست T3 آزاد (Free T3). تست‌های T3 آزاد معمولاً دقت کمتری نسبت به تست T3 کل دارند؛ بنابراین به عنوان یک آزمایش روتین برای ارزیابی عملکرد تیروئید توصیه نمی‌شود و استفاده کمتری دارد.

• • آزمایش T4

تست T4 مقدار هورمون تیروکسین (T4) را در خون بررسی می‌کند. تیروکسین، هورمون اصلی دیگری است که توسط تیروئید تولید می‌شود. همانند T3، T4 نیز به دو شکل در بدن موجود است:

• • • T4 متصل (Bound T4) که به پروتئین‌ها متصل است و نمی‌تواند وارد بافت‌ها شود.
    • T4 آزاد (Free T4) که به راحتی وارد بافت‌ها می‌شود.

مانند آزمایش T3، آزمایش T4 هم شامل دو نوع تست T4 کل(Total T4)  و تست T4 آزاد (Free T4) می‌گردد. پزشکان بیشتر از تست T4 آزاد برای ارزیابی عملکرد تیروئید استفاده می‌کنند؛ زیرا دقت بیشتری دارد.

• • آزمایش آنتی‌بادی‌های تیروئید

تست آنتی‌بادی‌های تیروئید برای مشخص شدن وجود یا عدم وجود آنتی‌بادی‌های تیروئید در خون انجام می‌گردند. وجود این آنتی‌بادی‌ها می‌تواند نشانه‌ای از یک اختلال خودایمنی مانند بیماری گریوز یا هاشیموتو باشد.

• آزمایشات تصویربرداری تیروئید

آزمایش‌های تصویربرداری تیروئید برای تشخیص ندول‌های تیروئید (توده‌ها) در گردن و تعیین خوش‌خیم یا بدخیم بودن آنها تجویز می‌شوند. آزمایش‌های تصویربرداری هسته‌ای مانند آزمایش جذب و اسکن تیروئید در این دسته قرار دارند و شامل تزریق یا بلع مقدار کمی از ماده حاجب پزشکی یا ماده کنتراست‌زا پزشکی می‌گردند.

نکته: شما با انتخاب بهترین آزمایشگاه ورامین و حوزه آن (پاکدشت، قرچک، پیشوا و جوادآباد) جهت انجام آزمایش تیروئید خود، می‌توانید به نتایج دقیق تست تیروئید خود اطمینان یابید.

تفسیر انواع آزمایشات تیروئید

در ادامه، به تفسیر تست TSH ،T3 و T4 می‌پردازیم. برای تعیین محدوده‌ی نرمال هورمون‌های تیروئیدی، سطح این هورمون‌ها در یک جمعیت بزرگ و سالم اندازه‌گیری می‌شود و به این ترتیب محدوده‌ نرمال به دست می‌آید. محدوده نرمال آزمایشگاه‌ها ممکن است کمی متفاوت باشد، اما معمولاً در یک حد مشابه قرار دارند.

• تفسیر آزمایش TSH

محدوده طبیعی هورمون TSH در آزمایش‌ تیروئید بین 0.5 تا 5.0 mIU/L است. شرایط‌های خاصی مانند دوران بارداری، داشتن سابقه سرطان تیروئید، بیماری‌های هیپوفیز و سن بالا ممکن است باعث شوند که مقدار طبیعی TSH خارج از این محدوده باشد. در این شرایط، پزشک متخصص غدد (اندوکرینولوژیست) بر اساس وضعیت بیمار مقدار نرمال متفاوتی را تعیین می‌کند.

اگر سطح TSH بالا و سطح T3 و T4 کمتر از حد نرمال باشد، این امر نشان‌دهنده‌ کم‌کاری تیروئید است. همچنین، اگر سطح TSH پایین و سطح T3 و T4 بیشتر از حد نرمال باشد، این امر هم نشان‌دهنده‌ پر‌کاری تیروئید است.

نکته: در برخی موارد ممکن است TSH فرد در رنج طبیعی باشد، ولی فرد همچنان مشکلات تیروئید داشته باشد که در چنین شرایطی پزشک به انجام و بررسی دیگر آزمایشات می‌پردازد.

• تفسیر آزمایش T3

مقدار نرمال T3 کل در بزرگسالان بین 80 تا 220 ng/dL می‌باشد. همچنین، مقدار نرمال T3 آزاد (Free T3) برای بزرگسالان بین ۱۸ تا ۹۹ سال در محدوده ۲.۳ تا ۴.۱ پیکوگرم در میلی‌لیتر (pg/mL) است. در صورتی که میزان T3 در آزمایش شما کمتر از حد نرمال باشد و سطح T4 نیز کمتر از حد نرمال و میزان TSH شما نیز بالا است، شما مبتلاء به کم‌کاری تیروئید هستید. شما می‌توانید برای تفسیر بهتر نتایج آزمایش تیروئید خود از جدول بالا استفاده کنید.

• تفسیر آزمایش T4

محدوده نرمال FT4 یا همان T4 آزاد بین 0.7 تا 1.9 ng/dL است و محدود نرمالT4  کل (Total T4 یا همان مجموع T4 متصل به پروتئین و آزاد) در بزرگسالان بین 5.0 تا 12.0 μg/dL است. اگر هم T4 و هم T3 شما بالا است، این امر می‌‌تواند نشان‌دهنده پرکاری تیروئید یا بیماری گریوز باشد. شما از طریق جدول بالا می‌توانید نسبت به نتایج آزمایش تیروئید خود مطلع شوید.

نکته: T4 و T3 کل تحت تأثیر عواملی مثل سطح پروتئین‌ها در بدن قرار دارند. عواملی همچون داروها، هورمون‌های جنسی و بیماری‌های کبد می‌توانند سطح پروتئین‌ها را در بدن تغییر دهند و این تغییرات در پروتئین‌ها بر سطح هورمون‌های تیروئیدی تأثیر می‌گذارد.

آیا برای انجام آزمایش تیروئید نیاز به ناشتا بودن است؟

نیاز به ناشتایی قبل از آزمایش تیروئید بستگی به نوع آزمایش دارد. در اکثر موارد، نیازی به ناشتا بودن قبل از آزمایش خون تیروئید وجود ندارد. اما برای اسکن‌های تیروئید، به‌ویژه اگر نیاز به ماده کنتراست است، ممکن است لازم باشد چند ساعت قبل از نوبت خود از خوردن و نوشیدن خودداری کنید تا نتایج بهتری حاصل شود.

نکته: انتخاب بهترین آزمایشگاه در ورامین و حوزه آن (پاکدشت، قرچک، پیشوا و جوادآباد) جهت انجام آزمایش تیروئید موجب اطمینان شما به نتایج آزمایش خود می‌شود و به آگاهی درست از سلامت خود کمک می‌نماید.

برای درخواست هرگونه مشاوره ژنتیکی تلفنی و نمونه‌گیری در آزمایشگاه جهت انجام آزمایش تیروئید، با تلفن 1650 آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک پزشکی پارس لب تماس بگیرید.

آنچه از مقاله «آزمایش تیروئید چیست؟ تفسیر نتیجه آزمایش TSH» آموختیم

آزمایش تیروئید نقش مهمی در تشخیص و مدیریت بیماری‌های تیروئیدی دارد. پزشکان از طریق ارزیابی نتایج تست تیروئید شما می‌توانند مشکلات تیروئیدی (از جمله کم‌کاری تیروئید و پرکاری تیروئید) را شناسایی کنند و اقدامات درمانی مناسب را آغاز نمایند.

آزمایش TSH به عنوان اولین تست برای ارزیابی عملکرد تیروئید، اطلاعات ارزشمندی را در خصوص وضعیت سلامت فرد ارائه می‌دهد. انجام آزمایش T3 و T4 هم می‌تواند جزئیات بیشتری درباره تولید هورمون‌های تیروئید و عملکرد کلی غده تیروئید به ما ارائه دهد.

همچنین، آگاهی از نحوه تفسیر نتایج آزمایشات تیروئید هم می‌تواند شما را در مسیر بهبود و حفظ سلامتتان یاری کند و به تصمیم‌گیری‌های بهتری در زمینه مراقبت از خودتان منجر شود.

در نهایت، با توجه به اهمیت نتایج آزمایشات تیروئید، انتخاب بهترین آزمایشگاه در ورامین و حومه آن (پاکدشت، قرچک، پیشوا و جوادآباد) برای انجام این تست‌ها بسیار حیاتی است. این اقدام می‌تواند به دقت و صحت نتایج کمک کند و به شما در دستیابی به سلامت مطلوب یاری نماید.

• منابع:

https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/17556-thyroid-blood-tests