آزمایش پروکلسیتونین (آزمایش PCT خون) یکی از مهمترین آزمایش‌های تشخیصی برای شناسایی عفونت‌های باکتریایی شدید و سپسیس به‌شمار می‌رود. اندازه‌گیری سطح PCT در آزمایش خون به پزشکان امکان می‌دهد تا تشخیص دقیقی از وضعیت سیستم ایمنی بدن فرد در مواجهه با عفونت داشته باشند.
پروکلسیتونین، یک پپتید است که در پاسخ به عفونت‌های باکتریایی و همچنین صدمات بافت در بدن توسط سلول‌های زیادی تولید می‌شود. در شرایط عادی، سطح این ماده در خون بسیار پایین می‌باشد، اما هنگام بروز عفونت باکتریایی شدید، میزان آن به طرز چشم‌گیری افزایش می‌یابد.
تست PCT به ویژه برای بیماران با علائم سپسیس، که وضعیتی جدی و بالقوه مرگبار است، اهمیت زیادی دارد. در این مقاله، به دلایل اهمیت PCT در آزمایش خون، تفسیر نتایج پروکلسیتونین و موارد مهم دیگر اشاره خواهیم کرد تا راهنمایی کاملی در اختیار شما قرار گیرد.
آزمایش پروکلسیتونین یا تست PCT چیست؟
آزمایش پروکلسیتونین (PCT) یک تست تشخیصی است که سطح پروکلسیتونین در خون را اندازه‌گیری می‌کند. به طور معمول، میزان پروکلسیتونین در خون بسیار پایین می‌باشد، اما زمانی که فرد به عفونت باکتریایی شدید مبتلاء می‌شود، سلول‌های قسمت‌های مختلف بدن پروکلسیتونین را به جریان خون ترشح می‌کنند که باعث افزایش سطح آن می‌گردد. سطح بالا پروکلسیتونین نشانه‌ای از عفونت باکتریایی شدید یا سپسیس در خون می‌باشد.
سپسیس، که به آن عفونت خونی نیز گفته می‌شود، واکنش شدید سیستم ایمنی به یک عفونت است که معمولاً ناشی از باکتری‌ها می‌باشد. این حالت نشان می‌دهد که عفونت به جریان خون رسیده و واکنشی شدید را در سراسر بدن ایجاد کرده است. در نتیجه، التهاب و لخته‌های خون شکل می‌گیرند که در صورت عدم درمان سریع می‌تواند به آسیب بافتی، نارسایی اعضا و حتی مرگ منجر شود.
اهمیت و دلایل اندازه‌گیری میزان PCT در آزمایش خون
ارزیابی میزان PCT در آزمایش خون به پزشکان در تشخیص عفونت‌های جدی و سیستمیک، مانند عفونت‌های باکتریایی، کمک می‌کند. این تشخیص به پزشکان کمک می‌کند تا قبل از وخیم‌تر شدن شرایط، درمان مناسب را انتخاب کنند. به طور خلاصه، برخی از فواید آنالیز PCT در آزمایش خون عبارت است از:
- تشخیص عفونت باکتریایی یا سپسیس (سپتیسمی)
- ارزیابی شدت سپسیس
- نظارت بر اثربخشی درمان
- تعیین بهترین درمان برای بیمار
- کمک به تشخیص علائم عفونت‌های کلیوی در کودکان مبتلاء به عفونت‌های ادراری
انجام آزمایش PCT (تست پروکلسیتونین) برای چه کسانی لازم است؟
تست PCT برای بیمارانی که علائم عفونت باکتریایی شدید یا سپسیس (عفونت خونی) را دارند، تجویز می‌شود. از جمله این علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سردرگمی
- تپش قلب زیاد
- پوست سرد و مرطوب
- تب یا لرز
- فشار خون پایین
- تنگی نفس
- درد شدید
نکته: از آنجایی که درمان به موقع سپسیس جهت جلوگیری از بدتر شدن وضعیت بیمار بسیار مهم می‌باشد و نیاز به کسب نتایج آزمایشگاهی سریع و دقیق است، لذا لازم می‌باشد که بهترین آزمایشگاه در ورامین و حومه آن (پاکدشت، قرچک، پیشوا و جوادآباد) انتخاب گردد تا هم جواب میزان PCT در آزمایش خون در کوتاه‌ترین زمان به دست بیاید و هم بتوان به نتایج آن اطمینان کرد.
تفسیر تست پروکلسیتونین یا تست PCT
جهت تفسیر نتیجه آزمایش پروکلسیتونین (Procalcitonin Test)، ابتدا باید میزان پروکلسیتونین در افراد سالم را بدانیم. سطح طبیعی پروکلسیتونین در افراد سالم معمولاً کمتر از 0.05 نانوگرم بر میلی‌لیتر است (۰ تا 0.05 نانوگرم بر میلی‌لیتر مقدار نرمال PCT در آزمایش خون می‌باشد).
در ادامه، تفسیر مواردی که سطح PCT در تست خون بالا، متوسط و پایین می‌باشد، بیان می‌گردد.
-
سطح بالا پروکلسیتونین (بین ۲ تا ۱۰ میکروگرم در لیتر یا نانوگرم بر میلی‌لیتر)
بالا بودن میزان PCT در خون معمولاً نشان‌دهنده عفونت باکتریایی شدید سیستمیک است که ممکن است منجر به سپسیس شود. همچنین، اگر سطح پروکلسیتونین خیلی بالا باشد، خطر شوک سپتیک (که می‌تواند حیات بیمار را به خطر بیندازد) وجود دارد.
-
سطح متوسط یا کمی بالا پروکلسیتونین در خون (0.5 تا ۲ میکروگرم در لیتر یا نانوگرم بر میلی‌لیتر)
سطح متوسط یا کمی بالا پروکلسیتونین می‌تواند نشانه‌های اولیه عفونت باکتریایی سیستمیک باشد. این سطح همچنین ممکن است ناشی از شرایط غیرعفونی، مانند آسیب بافتی (مثلاً به دلیل ضربه، جراحی اخیر، حمله قلبی شدید یا سوختگی‌های جدی) باشد.
نکته: لازم به ذکر است که در کودکان، این سطح می‌تواند عفونت کلیوی را نشان دهد.
-
سطح پایین پروکلسیتونین در خون (0.05 تا 0.5 میکروگرم در لیتر)
کم بودن سطح PCT در خون معمولاً بیانگر عدم احتمال سپسیس است، اما ممکن است به معنی عفونت باکتریایی موضعی (مانند عفونت دستگاه ادراری) یا عفونت غیرباکتریایی (مانند عفونا ویروسی) باشد. همچنین می‌تواند آغاز یک عفونت باکتریایی سیستمیک را نشان دهد.
نکته: لازم به ذکر است که برای افرادی که در حال درمان سپسیس یا عفونت باکتریایی هستند، سطح پایین پروکلسیتونین نشان‌دهنده اثربخشی درمان می‌باشد.
نحوه انجام آزمایش PCT (پی‌سی‌تی)
جهت بررسی میزان PCT در آزمایش خون، تکنسین آزمایشگاه با استفاده از یک سوزن کوچک نمونه‌ای از خون را از بازوی شما می‌گیرد. سپس مقدار کمی از خون شما را در یک لوله آزمایش یا ویال می‌ریزد و بررسی‌های لازم بر روی نمونه شما در آزمایشگاه انجام می‌شود.
کل فرآیند نمونه‌گیری برای انجام تست PCT خون کمتر از پنج دقیقه طول می‌کشد و به جزء احساس سوزش در حین ورود و خروج سوزن و کبودی جزئی در ناحیه تزریق شده، انجام این آزمایش مشکلی ایجاد نمی‌کند.
برای انجام تست پی‌سی‌تی (تست PCT) نیاز به ناشتا بودن است؟
ناشتایی فرد جهت بررسی میزان PCT در آزمایش خون نیاز نیست. به طور کلی، انجام تست پروکلسیتونین نیازی به آمادگی خاصی ندارد و آزمایش ساده‌ای است.
نکته: شما با انتخاب بهترین آزمایش در ورامین و حومه آن (پاکدشت، قرچک، پیشوا و جوادآباد) می‌توانید به راحتی نسبت به نتایج آزمایشگاهی خود مطمئن شوید و از سلامت خود اطمینان یابید.
برای درخواست هرگونه مشاوره ژنتیکی تلفنی و نمونه‌گیری در آزمایشگاه جهت انجام آزمایش PCT خون، با تلفن 1650 آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک پزشکی پارس لب تماس بگیرید.
آنچه از مقاله «PCT در آزمایش خون چیست؟ بالا یا پایین بودن آن به چه معناست؟» آموختیم
آزمایش پروکلسیتونین (تست PCT) به عنوان یک ابزار تشخیصی حیاتی در شناسایی عفونت‌های باکتریایی شدید و سپسیس شناخته می‌شود. افزایش سطح PCT در آمایش خون معمولاً به معنای وجود عفونت باکتریایی سیستمیک است که می‌تواند به سپسیس و حتی شوک سپتیک منجر شود. این آزمایش نه تنها به پزشکان در تشخیص به موقع عفونت‌ها کمک می‌کند، بلکه امکان نظارت بر اثربخشی درمان و ارزیابی شدت بیماری را نیز فراهم می‌آورد.
تفسیر نتایج آزمایش PCT بر اساس سطوح مختلف پروکلسیتونین می‌تواند نشان‌دهنده وضعیت‌های مختلف بالینی باشد. در حالی که سطوح بالا خطر عفونت‌های جدی را نشان می‌دهند، سطوح پایین می‌توانند به معنای عدم وجود عفونت یا وجود عفونت‌های موضعی باشند. به همین دلیل، انتخاب یک آزمایشگاه معتبر و انجام این آزمایش در شرایط مناسب برای دستیابی به نتایج دقیق و سریع بسیار مهم است.
اهمیت تشخیص به موقع و درمان مناسب عفونت‌های باکتریایی به ویژه در شرایط بحرانی، مانند سپسیس، بر هیچ‌کس پوشیده نیست. بنابراین، آگاهی از نتایج آزمایش PCT و تفسیر صحیح آن می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در بهبود سلامت بیماران ایفاء کند. با توجه به نیاز به آزمایشات سریع و دقیق، انتخاب بهترین آزمایشگاه در ورامین و حومه آن (پاکدشت، قرچک، پیشوا و جوادآباد)، برای دریافت خدمات آزمایشگاهی مطلوب و مطمئن ضروری است.
- منابع:
https://www.metropolisindia.com/blog/preventive-healthcare/procalcitonin-test-pct
