یائسگی امر طبیعی در زنان است که باعث توقف عادت ماهانه یا قاعدگی برای همیشه می‌گردد و سبب می‌شود یک خانم به مدت 12 ماه هیچ نوع خونریزی واژینالی نداشته باشد. سن یائسگی زنان، دهه 40 و 50 سالگی است. به هم خوردن نظم قاعدگی، گرگرفتگی و علائم احساسی، اختلال در خواب، تغییرات خلق و خو و موارد دیگر، از جمله علائم یائسگی می‌باشند.
در این مقاله در مورد انواع یائسگی، مراحل یائسگی طبیعی، اولین علائم یائسگی و علائم ثانویه پساقاعدگی و درمان یائسگی خدمت شما مطالبی اشاره شده است.
با انتخاب بهترین آزمایشگاه ورامین، پاکدشت، قرچک، پیشوا و جوادآباد جهت انجام آزمایش هورمونی و بررسی سطح هورمون‌هایی نظیر استروژن و هورمون محرک فولیکول (FSH)، می‌توانید از پساقاعدگی یا یائسگی زودرس خود به درستی مطلع شوید.
منظور از یائسگی (Menopause) چیست؟
یائسگی یا منوپوز به دوره‌ای اشاره دارد که 12 ماه از آخرین دوره قاعدگی یک زن گذشته باشد. مرحله قبل از یائسگی که با تغییرات در دوره‌های ماهانه، گرگرفتگی و سایر علائم همراه است، به نام «پیش یائسگی» شناخته می‌شود. این مرحله معمولاً بین سنین 45 تا 55 سالگی شروع می‌شود و به طور متوسط حدود 7 سال طول می‌کشد و ممکن است که دوران یائسگی تا 14 سال نیز ادامه داشته باشد.
عوامل مختلفی می‌توانند بر طول مدت دوره پیش‌یائسگی و تجربه آن در هر زن تأثیر بگذارند. این دوره با تغییرات چشمگیر در تولید هورمون‌های استروژن و پروژسترون همراه است که می‌تواند بر جوانب مختلف سلامت فرد تأثیر بگذارد. برخی از این عوامل شامل موارد زیر است:
- سبک زندگی: عواملی مانند سیگار کشیدن می‌تواند بر شروع و مدت زمان پیش‌یائسگی تأثیر بگذارد و در برخی موارد باعث تشدید علائم آن شود.
- سن شروع پیش‌یائسگی: زمان شروع این دوره در زنان مختلف متفاوت است و می‌تواند به طور مستقیم طول آن را تحت تأثیر قرار دهد.
- نژاد و قومیت: تفاوت‌های ژنتیکی و فرهنگی ممکن است بر چگونگی و زمان آغاز پیش‌یائسگی و همچنین شدت علائم آن تأثیرگذار باشند.
این تغییرات هورمونی می‌توانند نتایج متفاوتی به همراه داشته باشند، از جمله:
- تغییرات در وزن و شکل بدن: ممکن است افزایش وزن و تغییرات در توزیع چربی بدن رخ دهد.
- سلامت استخوان‌ها: کاهش سطح استروژن می‌تواند منجر به کاهش تراکم استخوانی و افزایش خطر پوکی استخوان شود.
- سلامت قلب: تغییرات هورمونی می‌تواند بر سلامت قلب و عروق تأثیر بگذارد.
- عملکرد فیزیکی: برخی از زنان ممکن است کاهش انرژی و تغییرات در عملکرد بدنی را تجربه کنند.
در نتیجه، هر زن دوره پیش‌یائسگی را به شکلی منحصر به فرد تجربه می‌کند و این تغییرات هورمونی می‌توانند بر جنبه‌های مختلف سلامت عمومی تأثیرگذار باشند.
انواع یائسگی
یائسگی یا پساقاعدگی در زنان می‌تواند به صورتی طبیعی و یا غیرطبیعی (یائسگی زودرس) باشد. در ذیل، در مورد این دو نوع پساقاعدگی توضیحاتی ارائه می‌شود:
- یائسگی طبیعی: این نوع یائسگی به‌صورت تدریجی و با افزایش سن معمولاً در سنین 45 تا 55 سالگی رخ می‌دهد. عوامل مختلفی مانند وراثت، محیط و شرایط فردی بر سن دقیق آن تأثیر می‌گذارند. میانگین سن یائسگی در آمریکا حدود 51 سال است و علائم اولیه آن اغلب از اواسط دهه 40 آغاز می‌شود.
- یائسگی غیرطبیعی یا یائسگی زودرس: این نوع یائسگی پیش از سن 45 سالگی و معمولاً بین سنین 40 تا 45 سال رخ می‌دهد. حدود 5 درصد از زنان با این نوع یائسگی مواجه می‌شوند. دلایل اصلی آن می‌تواند عدم عملکرد صحیح تخمدان‌ها یا از دست دادن آنها به دلیل جراحی و شیمی‌درمانی باشد. این شرایط منجر به کاهش سطح هورمون استروژن و عدم تخمک‌گذاری می‌شود.
در مجموع، یائسگی طبیعی با افزایش سن رخ می‌دهد، در حالی که یائسگی زودرس یا غیرطبیعی به عوامل خاصی مانند جراحی یا درمان‌های پزشکی مرتبط است.
مراحل یائسگی طبیعی چیست؟
یائسگی یا منوپوز یک فرآیند تدریجی است که به‌طور کلی در سه مرحله رخ می‌دهد:
- پیش یائسگی (پری منوپوز): این مرحله 8 تا 10 سال قبل از یائسگی اصلی (معمولاً از سن 40 سالگی) آغاز می‌شود،. در این زمان، تخمدان‌ها به‌تدریج تولید استروژن را کاهش می‌دهند، اما قاعدگی همچنان رخ می‌دهد و امکان بارداری نیز وجود دارد. در دو سال آخر پیش یائسگی، کاهش استروژن شدیدتر می‌شود و زنان ممکن است اولین علائم یائسگی را تجربه کنند.
- یائسگی: این مرحله زمانی رخ می‌دهد که قاعدگی به‌طور کامل متوقف می‌شود و تخمک‌گذاری دیگر صورت نمی‌گیرد. تولید هورمون استروژن به حداقل میزان خود می‌رسد. برای تشخیص دقیق یائسگی، باید یک سال کامل بدون قاعدگی سپری شود.
- پس یائسگی (پسا منوپوز): پس از گذشت یک سال از توقف کامل قاعدگی، این مرحله آغاز می‌شود. در این دوره، علائم یائسگی ممکن است کاهش یابند یا ادامه پیدا کنند. کاهش سطح استروژن در این مرحله خطر ابتلاء به مشکلاتی مانند پوکی استخوان و بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد.
این سه مرحله نشان‌دهنده روند طبیعی تغییرات هورمونی و بدنی زنان در مسیر یائسگی هستند.
اولین علائم یائسگی
اولین علامت دوران یائسگی معمولاً قاعدگی نامنظم می‌باشد که اغلب با خونریزی‌های شدید و دفع لخته‌های بزرگ همراه است. این تغییرات در قاعدگی یکی از اولین نشانه‌های انتقال به دوره یائسگی می‌باشد.
علاوه بر قاعدگی نامنظم که جزء اولین علائم یائسگی می‌باشد، علائم اولیه دیگری نیز ممکن است در دوران ظاهر شوند که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌شود.
-
بی‌خوابی
بی‌خوابی یکی از شایع‌ترین و مهم‌ترین علائم دوران یائسگی یا منوپوز است که بسیاری از زنان با آن مواجه می‌شوند. این اختلال خواب می‌تواند به دلایل مختلفی در این دوران رخ دهد و تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد بگذارد. برخی از عوامل مهمی که به بی‌خوابی در دوران یائسگی دامن می‌زنند، شامل تعریق شبانه، اضطراب و تغییرات احساسی، تکرر ادرار می‌باشد.
بی‌خوابی در دوران یائسگی می‌تواند به مشکلات دیگری همچون خستگی روزانه، کاهش تمرکز، تحریک‌پذیری و حتی تشدید مشکلات سلامتی مانند بیماری‌های قلبی و افسردگی منجر شود. مدیریت این اختلال از طریق تغییرات در سبک زندگی، مشاوره روانشناسی، مصرف داروهای مناسب و تکنیک‌های آرام‌سازی می‌تواند به بهبود کیفیت خواب و افزایش سلامت عمومی در این دوران کمک کند.
-
گرگرفتگی
گرگرفتگی یکی از علائم شایع دوران یائسگی است که زنان به طور ناگهانی احساس گرمای شدید را در قسمت بالای بدن خود تجربه می‌کنند. این حس گرما معمولاً از ناحیه صورت، گردن یا قفسه سینه آغاز می‌شود و سپس به سمت بالا یا پایین بدن گسترش می‌یابد. علائم همراه با گرگرفتگی ممکن است شامل تعریق شدید و قرمزی پوست باشد که گاهی اوقات می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد. شدت و دفعات این علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما در بیشتر موارد، این تجربه می‌تواند خواب و کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهد.
-
خشکی و ناراحتی واژن
احساس خشکی و ناراحتی در ناحیه تناسلی زنان یکی دیگر از علائم یائسگی است. در این حالت خانم‌ها در ناحیه واژن خود دچار خارش زیادی می‌شوند و هنگام رابطه جنسی احساس ساییدگی و ناراحتی می‌کنند.
در کنار این موارد، حساس شدن سینه‌ها، تغییرات احساسی و نوسانات خلقی، بروز افسردگی، مشکلات فشار خون و قلبی‌عروقی، سردرد، داشتن تپش قلب و …، از علائم اولیه دیگر دوران یائسگی هستند. این علائم به دلیل کاهش ناگهانی سطح هورمون‌های زنانه رخ می‌دهند.
علائم یائسگی ثانویه کدامند؟
دوره انتقال به یائسگی ممکن است حدود 5 سال یا حتی بیشتر طول بکشد و در طول این زمان، شدت و تعداد علائم ممکن است افزایش یابد، که این علائم به عنوان علائم ثانویه شناخته می‌شوند.
از جمله علائم ثانویه یائسگی می‌توان به بی‌اختیاری ادرار، گرگرفتگی شدید، مشکلات پوست و مو، مشکلات مرتبط با استخوان (شایع‌تر از سایر علائم است)، تغییر وزن، خونریزی‌های غیرطبیعی رحم، بروز شدیدتر شدن مشکلات قلبی عروقی و سایر موارد دیگر اشاره کرد.
نکته: انجام تست‌‌های هورمونی در بهترین آزمایشگاه ورامین و حومه آن (پاکدشت، قرچک، پیشوا و جوادآباد) می‌تواند به زنان در تشخیص ورود به دوران یائسگی کمک کند.
آیا درمان یائسگی امکان‌پذیر است؟
زنانی که به سن یائسگی می‌رسند و یا دچار یائسگی زودرس هستند، باید بدانند که یائسگی درمانی ندارد و درمان‌هایی که برای یائسگی صورت می‌گیرد، در جهت کاهش نشانه‌ها و علائم یائسگی و مدیریت یا جلوگیری از ناراحتی‌های مزمنی می‌باشد. برای مثال درمان هورمونی استروژن، که برای زنانی که در سن یائسگی هستند و منوپوز می‌باشند، انجام می‌شود جهت تسکین گرگرفتگی‌های دوران یائسگی است و بر خود یائسگی تأثیری ندارد.
در مورد درمان‌های خانگی یائسگی هم باید گفت که انجام تمرینات هوازی و قدرتی، یوگا، داشتن رژیم غذایی سالم و مصرف موادغذایی حاوی استروژن گیاهی (مثل نخود، عدس، لوبیا، سویا و…)، ترک عادات بد (همچون استعمال دخانیات و مصرف الکل)، مصرف مکمل‌‌هایی نظیر کلسیم، ویتامین D و منیزیم جهت حفظ سلامتی و جلوگیری از پوکی استخوان و موارد دیگر، از درمان‌های خانگی می‌باشند که توسط برخی‌ها جهت درمان یائسگی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
آنچه از مقاله «اولین علامت یائسگی در زنان چیست؟» آموختیم
یائسگی در زنان یک مرحله طبیعی و اجتناب‌ناپذیر در زندگی هر زن می‌باشد که سبب توقف عادت ماهانه و تغییرات هورمونی می‌شود. فرآیند پساقاعدگی به‌طور معمول در دهه 40 و 50 سالگی آغاز می‌شود و سن یائسگی زنان در این حدود است.
در مورد علائم یائسگی باید گفت که منوپوز، علائم مختلفی از جمله قاعدگی نامنظم، گرگرفتگی، خشکی واژن و تغییرات احساسی را به همراه دارد. با شناخت مراحل یائسگی و علائم آن، زنان می‌توانند با آگاهی بیشتری با این دوره مواجه شوند و اقدامات لازم را برای کاهش ناراحتی‌های ناشی از آن اتخاذ کنند.
در خصوص درمان یائسگی باید گفت که روش‌های درمانی مختلفی وجود دارد که می‌تواند به تسکین علائم یائسگی کمک کند (از جمله تغییرات سبک زندگی و درمان‌های هورمونی)، اما خود یائسگی درمانی ندارد.
استفاده از آزمایش‌های هورمونی در آزمایشگاه‌های معتبر (مانند بهترین آزمایشگاه ورامین، پاکدشت، قرچک، پیشوا و جوادآباد)، می‌تواند به تشخیص دقیق‌تر و برنامه‌ریزی برای مدیریت علائم یائسگی کمک کند.
منابع:
